Nederland in de ban van COVID-19. (CORONA)

Allereerst zal ik even uitleggen waar de, bij iedereen inmiddels bekende, naam COVID-19 voor staat: “In den beginne” werd er gesproken over 2019-nCoV maar al vrij snel werd de naam veranderd in COVID-19, waarbij ‘CO’ staat voor de virusgroep waartoe de ziekte behoort (corona), ‘VI’ verwijst naar virus, ‘D’ staat voor disease en 19 duidt op het jaartal waarin het virus uitbrak. Om eerlijk te zijn komt ‘COVID-19’ stukken makkelijker uit de mond dan ‘CORONAVIRUS DISEASE 2019’ en om het nog makkelijker te maken werd het in de volksmond gewoon ‘corona’ genoemd.

COVID-19 is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het SARS-CoV-2-virus en de, voorheen onbekende, ziekte werd eind 2019 voor het eerst opgemerkt in China. Maandenlang werd gedacht dat het Covid-19 coronavirus was ontstaan op een voedselmarkt in de Chinese miljoenenstad Wuhan. De virusuitbraak in Wuhan concentreerde zich namelijk rond een voedselmarkt waar levende dieren geslacht en verhandeld werden en omdat in 2002 het SARS-coronavirus op een markt was ontstaan, werd er aangenomen dat het virus ook dit keer op een markt was ontstaan. Om daar zeker van te zijn werd door wetenschappers onderzocht of er besmette dieren op de markt waren en gingen ze op zoek naar de eerste met het virus besmette persoon. Dit gebeurde door een uitgebreid onderzoek onder de eerste besmette patiënten naar hun contacten met mensen, dieren en voedingsstoffen en de plekken waar ze waren geweest. Uit dit onderzoek bleek dat er in november 2019 ook al besmettingen waren geweest bij mensen die de markt helemaal niet bezocht hadden en daardoor dachten de Chinese onderzoekers dat het virus waarschijnlijk niet op de markt was ontstaan, maar dat die markt wel de eerste grote besmettingshaard was geweest. Ook werd er gefluisterd dat het coronavirus was ontsnapt uit een Chinees laboratorium en daarom deed een groep internationale wetenschappers vanaf januari 2021 onderzoek naar de oorsprong van het virus. Dit onderzoek leverde geen duidelijkheid op over het ontstaan maar deze wetenschappers konden de theorie, dat het was ontsnapt, niet helemaal uitsluiten. Wel was het volgens het onderzoeksteam nog steeds het meest aannemelijk dat het coronavirus was ontstaan vanuit vleermuizen. Het virus vertoonde namelijk sterke overeenkomsten met de SARS en MERS-coronavirussen die van vleermuizen afkomstig waren. Vanuit China verspreidde het virus zich in drie maanden tijd naar andere delen van de wereld en dat leidde in 2020 tot een coronapandemie.

Sommige besmette personen hadden milde of helemaal geen symptomen maar o.a. bij personen met een verminderde afweer, zoals ouderen en chronisch zieken, kon de ziekte uitlopen op een ernstige longontsteking met soms dodelijke afloop. Ook konden andere organen, zoals het hart- en vaatstelsel en de nieren, schade oplopen. De belangrijkste symptomen waren koorts, droge hoest, vermoeidheid en verlies van de reukzin. Verder kwamen ook zere keel, hoofdpijn, kortademigheid, diarree, rode en/of geïrriteerde ogen en buikpijn voor. De overdracht vond vooral plaats via hoesten en niezen, waarbij minuscule besmette druppeltjes werden verspreid die vervolgens weer door anderen werden ingeademd.

Zoals ik al schreef verspreidde het virus zich in korte tijd naar andere delen van de wereld en uiteraard werd ook Nederland niet overgeslagen: op donderdag 27 februari 2020 gingen bij de Nederlandse regering, het RIVM en de ziekenhuizen alle alarmbellen af toen bij een man uit het Brabantse Loon op Zand het coronavirus werd vastgesteld. De man was op 21 februari teruggekeerd vanuit Lombardije (Noord-Italië) en voelde zich op dat moment kiplekker. Zoals vrijwel alle Brabanders dook ook hij die dag het carnaval in.* Formeel was dit de eerste Nederlandse patiënt maar er waren feiten die wezen op een eerdere introductie van het virus. Zo kwam er bijna een week eerder, op 21 februari, een 49-jarige vrouw uit het Brabantse Altena op de intensive care van het ziekenhuis in Gorinchem terecht die, zoals ze zelf verklaarde, al enkele weken klachten had. Later werd er een test afgenomen en corona vastgesteld. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) concludeerde dat het coronavirus al op 15 februari 2020, dus twaalf dagen voordat de eerste patiënt officieel positief werd getest, in Nederland was en ongemerkt een spoor door het land had getrokken. Alertheid was er amper en lichte klachten werden niet herkend als corona.

*) Van vrijdag 21 tot dinsdag 25 februari 2020 stonden overal in Brabant en Limburg de cafés stampvol. Vanwege de weersomstandigheden werden veel carnavalsoptochten afgelast maar binnen was de feestvreugde als vanouds. Drie tot vier weken later waren de cafés leeg, maar de intensive cares vol. Door de feestende massa’s in het zuiden was het coronavirus enorm verspreid. De provincie Noord-Brabant werd dé coronahaard van Nederland. Dat bleek eind maart ook uit onderzoek onder medewerkers van twee Brabantse ziekenhuizen. Van hen hadden er 86 corona of corona gehad. Besmettingen die ze waarschijnlijk buiten het ziekenhuis hadden opgelopen. Het waren mensen van verschillende afdelingen, dus het was niet waarschijnlijk dat ze elkaar hadden aangestoken en ze hadden ook geen contact gehad met zieke patiënten. Van deze 86 besmette medewerkers waren er maar een stuk of vier in Italië of een andere dan al bekende besmettingshaard geweest. Sommige medewerkers hadden al klachten vóór of tijdens carnaval, bleek later, maar wisten op dat moment niet dat het om coronaklachten ging. Veel van deze medewerkers vierden carnaval op dezelfde plekken.

Ruim twee weken voordat minister Bruno Bruins, live op tv, de eerste officiële besmetting bekend maakte waren er in Nederland al meerdere mensen besmet met het coronavirus. De Nederlandse bevolking wist nog van niets en ging nog massaal naar o.a. het voetbalstadion. Op zaterdagavond 15 februari zaten bijna 14.000 mensen in een stadion bij de voetbalwedstrijd ADO- PSV, in Enschede keken 27.300 toeschouwers bij FC Twente - AZ en in Sittard zaten bijna 8000 voetballiefhebbers bij Fortuna - Emmen.

Op vrijdag 28 februari 2020 was er een tweede formele patiënt.  Het ging hier om een vrouw uit Diemen, die in een niet-zorg functie in een Amsterdams ziekenhuis werkt. Ze was op zondag 23 februari teruggekomen van een ski-evenement in Lombardije, Noord-Italië en een paar dagen later voelde ze zich niet lekker. De GGD adviseerde haar niet te testen maar toen dat later alsnog gebeurde, bleek ze toch besmet.

Op zondag 1 maart 2020 liet het Beatrix-ziekenuis in Gorinchem weten een opnamestop voor nieuwe patiënten in te voeren. Bij een ernstig zieke vrouw (49) uit Nieuwendijk, die in het Beatrix op de ic had gelegen, was corona vastgesteld. Omdat zij niet in een risicogebied was geweest en a-typische klachten had, was ze niet eerder getest. Ze was tien dagen daarvoor al opgenomen in het ziekenhuis, bijna een week vóórdat de officiële eerste patiënt bekend werd gemaakt en als ze eerder was getest, was er in Nederland mogelijk dus al dagen eerder alarm geslagen. De vrouw bleek al weken voor haar ziekenhuisopname op 21 februari benauwd en kortademig te zijn. Wanneer dat ook al coronaklachten waren dan circuleerde de ziekte, onder de radar, dus nog eerder en was de door de RIVM als introductiedag van het virus in Nederland uitgeroepen datum van 15 februari nog aan de late kant.

Het corona-balletje was gaan rollen want op zondag 8 maart 2020 waren er officieel 72 coronapatiënten, lagen 14 mensen in het ziekenhuis en waren twee mensen aan het virus overleden. Voor alle Brabanders gold het advies: werk thuis en blijf binnen als je je niet lekker voelt. Voor de rest van Nederland was toen nog slechts één maatregel van kracht: geef elkaar geen hand meer! Op deze laatste zondag van het gewone leven was er een drukbezochte kerkdienst in de protestantse woonzorglocatie Nieuw Rijssenburgh in Sommelsdijk, een dorp op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. In de dagen na de dienst werden bewoners één voor één ziek en overleden negentien bewoners aan corona. De kerkdienst werd als waarschijnlijke bron gezien voor de infectiehaard. De dominee die de dienst leidde, en die zelf ook behoorlijk ziek werd, was in de voorgaande week op studiereis in Libanon geweest. Dat land stond toen niet bekend als corona-brandhaard maar er waren wel innige contacten tussen Libanon en Iran, een land waar toen wél op grote schaal een corona-uitbraak was. De dominee bevestigde dat hij de studiereis had gemaakt, maar wilde er verder niets over zeggen. Niet alleen in Sommelsdijk ging het mis want tot het verbod van het kabinet waren her en der nog zeker negen drukbezochte kerkdiensten gehouden. De burgemeester van het zwaar getroffen Hasselt stelde:  “Dit is een hechte gemeenschap, waar mensen elkaar in normale tijden op veel plekken en bij veel verenigingen tegenkomen. Dan wordt dit virus gewoon snel overgedragen.” In het zeer gelovige dorp waren onder andere de dominee, de huisarts en de dirigent van het koor besmet. 

Nederland telde op woensdag 11 maart 2020 officieel 503 besmettingen, 62 ziekenhuisopnames en vijf doden. Doordat er nog maar weinig preventieve regels waren m.b.t. het voorkomen van besmetting, ging men nog met een gerust hart op vakantie en ook het Oostenrijkse skigebied was populair. Wat deze vakantiegangers niet wisten maar de Oostenrijkse autoriteiten wel: veertien IJslanders waren besmet teruggekeerd uit Ischgl, skiërs die in vijf verschillende hotels hadden gelogeerd. De autoriteiten in het skigebied hadden hierover een week eerder een e-mail uit IJsland gehad en wisten dus donders goed wat er aan de hand was! Terwijl sommige feestcafés in het Oostenrijkse skidorp Sankt Anton hun deuren al hadden gesloten omdat er een coronabesmetting was vastgesteld ging bij anderen de après-ski gewoon door, tot diep in de nacht. Wintersport was een superverspreider! Zeker 44 Nederlanders raakten besmet en deze mensen hebben het virus naar verschillende delen van Nederland meegenomen. Hoogstwaarschijnlijk is het niet bij die 44 gebleven. Nu lijken de hierboven genoemde cijfers nog wel mee te vallen maar: als je bedenkt dat iedere coronapatiënt, volgens het RIVM, gemiddeld twee anderen aanstak en dat zij dat op hun beurt ook weer deden, dan heb je in een zeer korte tijd een explosieve toename van nieuwe patiënten.

Deze explosie liet niet lang op zich wachten en alleen de drie noordelijke provincies: Friesland, Groningen en Drenthe kwamen er relatief goed vanaf. Terwijl in Noord-Brabant meer dan 7200 patiënten waren en in heel Nederland ruim 34.000, waren in de drie noordelijke provincies samen ‘nog maar' 1200 patiënten gemeld. Volgens de burgemeester van Leeuwarden, die tevens voorzitter van de Veiligheidsregio Friesland is, kwam dit mede doordat de noordelijke voorjaarsvakantie een week eerder was dan in de rest van het land en de wintersporters uit die drie provincies daar dus waren toen het virus nog niet zo verspreid was. Wat volgens hem ook een voordeel was: deze provincies vierden geen carnaval! De meeste besmettingen in deze regio waren te herleiden naar de wintersport en besmettingen vanuit Brabant kwamen hier niet voor. Ook kende het noorden een ander test- en traceerbeleid. Omdat de diensten er niet platgelopen werden door nieuwe gevallen kon men flink testen en ook het bronnen- en contactonderzoek werd in veel gevallen uitgevoerd. Ook was deze lage score te danken aan het landelijke “blijf-thuis-beleid” en doordat veel bedrijven en instellingen hun eigen regels hanteerden. Zo werd het personeel van het UMCG afgeraden om buiten de drie noordelijke provincies te reizen en naar het buitenland reizen was natuurlijk helemaal uit den boze.

Op maandag 27 januari 2020 had minister Bruins (Medische Zorg) al aangekondigd dat COVID-19, de ziekte veroorzaakt door SARS-CoV-2, was geclassificeerd als A-ziekte.  Dit hield dat in dat alle inwoners van Nederland meldplicht hadden wanneer ze vermoeden besmet te zijn met het virus of van anderen vermoeden dat deze besmet waren met het virus. Ook de artsen in Nederland moesten, wanneer ze bij een persoon het coronavirus vermoedden, dit direct melden aan de GGD. De GGD meldde het dan weer aan het RIVM. Volgens deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) had het totaal geen nut om op Schiphol screening uit te voeren of om mondkapjes uit te delen. Schiphol onderhield geen directe verbindingen met Wuhan, de hoofdstad van de Chinese provincie Hubei, en daarom werden daar geen maatregelen getroffen. Goede hygiëne en afstand bewaren tot zieke mensen moest genoeg zijn. Wel werden er borden met informatie over de ziekte geplaatst.

Ook maakte minister Bruins, op donderdag 5 maart 2020, bekend dat de landelijke koepel van de GGD mondkapjes en andere beschermingsmiddelen tegen besmettingen zou gaan verdelen over alle medici en zorgverleners in het land. Verder gaf hij aan dat in een gebouw van het voormalig psychiatrisch ziekenhuis in Bennebroek een opvanglocatie zou worden ingericht voor mensen die mogelijk besmet waren met het coronavirus. De opvanglocatie was bedoeld voor mensen die besmet, maar niet ziek zijn of mensen met milde klachten die niet ziek genoeg zijn voor ziekenhuisopname en niet thuis in isolatie kunnen. Hieronder vielen dus ook mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats of mensen uit een instelling die daar een risico vormden voor andere bewoners. Tevens zouden besmette passagiers van o.a. Schiphol hier worden opgevangen.

Op de persconferentie van maandag 9 maart was de boodschap: elkaar geen hand meer schudden! Tevens werd opgeroepen dat inwoners van Noord-Brabant zo veel mogelijk vanuit huis moesten werken en vanaf dinsdag 10 maart werden alle grote evenementen in Noord-Brabant afgelast. (festivals, voetbalwedstrijden, concerten, een carnavalsoptocht in Oosterhout en een grote beurs op de TU Eindhoven.) Scholen, cafés en uitgaansgebieden in Noord-Brabant bleven open maar evenementen met meer dan 1000 mensen waren verboden.

De maatregelen van 12 maart: ook bij geringe klachten, zoals verkoudheid of hoesten, al dan niet met koorts, moest men thuis blijven. Werken moest, indien mogelijk, vanuit huis. Bijeenkomsten van meer dan 100 personen waren niet toegestaan. De scholen bleven open omdat anders het noodzakelijk (zorg)personeel niet aan het werk kon. Overtreding van de maatregelen was niet strafbaar maar de regering gaf de veiligheidsregio’s wel de opdracht deze maatregelen toe te passen. Hierdoor kwamen er noodverordeningen waarvan overtreding wel strafbaar was. E.e.a. verschilde nogal per regio want in sommige regio's was alleen het organiseren en faciliteren van een evenement waar meer dan 100 personen gelijktijdig samenkomen strafbaar, in andere ook het bijwonen daarvan. Ook mochten ouders hun (gezonde) kinderen thuis houden van school zonder te worden beboet.

De eerder genoemde maatregelen werden op 16 maart verlengd tot en met 6 april 2020. Met ingang van 15 maart 18.00 uur moesten alle horeca, waaronder restaurants, cafés, coffeeshops, seksclubs, uitgaansgelegenheden sluiten en ook alle sportclubs, zwembaden en sauna's. Het bezorgen van eten en drinken was wel toegestaan en het afhalen van eten en drinken + het afhalen bij coffeeshops mocht vanaf 16 maart ook weer. Dit laatste omdat de illegale straathandel dreigde de wietverkoop over te nemen. Overal ontstonden afhaalloketten en thuis laten bezorgen werd de nieuwe trend. Hotels bleven gewoon open maar alle scholen moesten de deuren sluiten en er kwam speciale opvang voor kinderen van ouders met "vitale beroepen".

Op maandag 23 maart 2020 kwamen er nieuwe maatregelen en werden bestaande maatregelen verlengd en aangescherpt. Men moest zoveel mogelijk thuis blijven en alleen naar buiten gaan voor werk, boodschappen en zorg voor anderen. Buiten verblijven mocht wel maar niet in groepsverband en men moest minimaal 1,5 meter afstand houden van anderen. Sociale activiteiten en groepen mensen moesten vermeden worden. Binnenshuis mochten maximaal drie mensen op bezoek komen en ook hier moest afstand tot elkaar gehouden worden. Wanneer één persoon binnen een gezin koorts had moest het hele gezin thuis blijven. Wanneer een gezinslid een vitaal beroep uitoefende, gold deze maatregel niet voor die persoon. Alle bijeenkomsten, samenkomsten en evenementen werden, i.p.v. tot 6 april, tot 1 juni 2020 verboden en de ondergrens van 100 personen kwam te vervallen. Religieuze en levensbeschouwelijke bijeenkomsten zoals uitvaarten en huwelijken mochten wel mits er hoogstens 30 personen aanwezig waren en men onderling 1,5 meter afstand kon houden. Winkels, het openbaar vervoer en vakantieverblijven werden verplicht maatregelen te treffen door bijvoorbeeld een deurbeleid. Dit hield in dat men zoveel mogelijk alleen moest komen, zoveel mogelijk met pin of mobiel moest betalen, anderhalve meter afstand moest houden en de aanwijzingen van medewerkers op moest volgen. Kappers, schoonheidsspecialisten en andere contactberoepen op het gebied van uiterlijke verzorging moesten de deuren tot 6 april sluiten. In bepaalde gebieden werd groepsvorming van drie of meer personen verboden. Dit gold niet voor personen die uit hetzelfde huishouden kwamen. Ook markten werden, mits voldoende afstand gewaarborgd werd, van deze maatregel uitgesloten omdat die een essentieel onderdeel van de voedselketen vormden. Om de maatregelen beter te kunnen handhaven kregen burgemeesters de mogelijkheid om met behulp van noodverordeningen sneller en makkelijker op te kunnen treden en ze mochten specifieke locaties zoals parken, campings en stranden sluiten. Er konden bij overtredingen ook geldboetes worden opgelegd en voor meerderjarigen was die vastgesteld op € 390 en voor minderjarigen op € 95. Voor organisatoren van samenkomsten of evenementen en voor bedrijven kon de boete oplopen tot € 4350.

Dinsdag 24 maart 2020: er werd bekend gemaakt dat er geen centrale eindexamens plaats zouden vinden en scholen moesten op basis van de schoolexamens beslissen of leerlingen geslaagd waren of niet. Ook pasten de veiligheidsregio’s de noodverordeningen weer aan en deze golden voor onbepaalde tijd. Braderieën, optochten, feesten, muziek-voorstellingen, wedstrijden, straatfeesten en vechtsportwedstrijden werden verboden. Ook pasten de veiligheidsregio’s de noodverordeningen weer aan en deze golden voor onbepaalde tijd. Braderieën, optochten, feesten, muziekvoorstellingen, wedstrijden, straatfeesten en vechtsportwedstrijden werden verboden. In principe werden alle samenkomsten verboden met uitzondering van religieuze bijeenkomsten, uitvaarten en huwelijken, mits er minder dan dertig personen aanwezig waren en deze te allen tijde ten minste 1,5 meter afstand van elkaar hielden. Het was verboden zich in een groep van drie of meer personen op te houden zonder tot de dichtstbijzijnde persoon in die groep een afstand te houden van tenminste 1,5 meter. Dit verbod was niet van toepassing op personen die een gezamenlijke huishouding vormden en ook niet op kinderen tot en met 12 jaar. Die mochten gewoon samen spelen maar wel onder toezicht van een of meer van hun ouders of voogden die daarbij onderling wel een afstand van 1,5 meter in acht dienden te nemen. Eet- en drinkgelegenheden, waaronder ook die van warenhuizen, shoppingcenters, grote supermarkten en andere winkels, mochten als afhaallocatie openblijven. Ook werd het verboden zich te bevinden in door de voorzitter van de veiligheidsregio aangewezen gebieden en locaties. Dit kon onder meer gebeuren indien op deze locaties onvoldoende de beperkende maatregel met betrekking tot het houden van 1,5 meter afstand tussen daar aanwezige personen in acht werd genomen. Het ging hier om bijvoorbeeld vakantieparken, campings, parken, natuurgebieden en stranden. Enkele veiligheidsregio's hadden zelfs aanvullende verboden zoals een verbod op gemeenschappelijke toilet-, was- en douchevoorzieningen bij recreatieparken en andere recreatieve locaties. Het ging daarbij om vakantieparken, campings, kampeerterreinen en kleinschalige kampeerveldjes (bv kamperen bij de boer) en sanitaire voorzieningen bij parken, natuurgebieden en stranden. Op deze locaties bestond de dreiging dat in onvoldoende mate 1,5 meter afstand zou worden gehouden. Onder meer in Zeeland was een verbod op recreatief nachtverblijf. Dit hield in dat het aanbieden en gebruik maken van verblijf op recreatieparken, kampeerterreinen en minicampings, kamperen bij de boer, kamerverhuur, B&B, pensions, jachthavens en camperplaatsen verboden was. Ook het bouwen of gebruiken van slaap- en strandhuisjes was verboden i.v.m. de aantrekkende werking op mensen. Deze huisjes vergrootten de kans dat grote aantallen mensen samenkwamen op het strand.

Op 31 maart 2020 besloten de heren dat alle maatregelen die op 15 maart werden aangekondigd werden verlengd tot en met dinsdag 28 april maar op dinsdag 21 april 2020 werd het verbod op evenementen met vergunnings- en meldplicht al verlengd tot dinsdag 1 september. Op het gebied van onderwijs, sport en het bezoeken van een thuiswonende oudere kwamen er versoepelingen in de maatregelen en adviezen. De overige maatregelen bleven gelden voor onbepaalde tijd, maar tenminste tot en met dinsdag 19 mei.

De maatregelen die op 6 mei 2020 bekend werden gemaakt waren onder meer dat bibliotheken vanaf maandag 11 mei weer open mochten en ook het voortgezet onderwijs mocht per 1 juni weer beginnen. De terrassen, restaurants en cafés, bioscopen, musea en binnen- en buitenzwembaden mochten weer gebruikt worden maar alleen bij voldoende afstand. In de zwembaden kon de kleedruimte wel gebruikt worden maar de douches niet. In de bioscopen, cafés en restaurants mochten maximaal 30 personen, inclusief personeel aanwezig zijn. De bezoekers moesten wel reserveren en de desbetreffende ondernemer bepaalde in een gesprek vooraf of een bezoek risico’s met zich meebracht.

Op dinsdag 19 mei 2020 werd bekendgemaakt dat de wijzigingen van 1 juni doorgingen. Verder werd bekend gemaakt dat ov-reizigers vanaf 12 jaar, die na 1 juni geen mondkapje droegen, een boete konden krijgen van € 95. Het aantal personen in bioscopen, restaurants, cafés en culturele instellingen mocht nu maximaal 30 personen zijn exclusief personeel en artiesten. Per 1 juli mochten, onder voorbehoud, sauna’s, casino’s en sportscholen ook weer de deuren openen. Er kwamen nog geen versoepelingen m.b.t. evenementen, seksinrichtingen en coffeeshops.

Er kwamen diverse versoepelingen, werd verteld op 24 juni 2020, en die zouden ingaan per 1 juli. Evenementen mochten weer plaatsvinden maar daar waren behoorlijk veel voorwaarden aan verbonden. Onder andere het in groepsverband geforceerd verheffen van de stem was verboden en hierbij ging het onder meer om hard meezingen bij concerten en optredens, spreekkoren en schreeuwen. Ook sekswerkers en seksinrichtingen mochten zonder beperking weer klanten ontvangen.

Enkele maatregelen werden op 18 augustus 2020 weer aangescherpt want het aantal besmettingen steeg weer. Men mocht thuis maximaal 6 gasten ontvangen, kinderen van 12 jaar of jonger niet meegerekend. Bij bijeenkomsten moest iedereen een vaste zitplaats krijgen.

Precies in deze periode met aangescherpte coronamaatregelen trad minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in het huwelijksbootje met Liesbeth Wytzes. Dit gebeurde op 22 augustus 2020 in Bloemendaal en het huwelijk werd voltrokken door staatssecretaris van Justitie en veiligheid Ankie Broekers-Knol.    

's Avonds toonde het SBS6-programma Shownieuws beelden van de bruiloft en daarop was te zien dat de 35 bruiloftsgasten maling hadden gehad aan de anderhalvemeterregel. Er doken foto’s op van het huwelijk die toonden dat de minister van Justitie en Veiligheid op zijn huwelijk zeer dicht bij zijn gasten (veel 50- en 60-plussers) stond en handen schudde. Ook omhelsde hij zijn schoonmoeder en werd tijdens de lunch duidelijk geen anderhalve meter afstand gehouden. De volgende dag reageerde Grapperhaus op Twitter en zei “spijt te hebben dat er helaas momenten zijn geweest waar de 1,5 meter afstand niet in acht genomen is”. Premier Rutte erkende op vrijdag 28 augustus dat er dingen fout waren gegaan op het huwelijk van Grapperhaus. Hij meldde ook dat Grapperhaus, als boetedoening voor zijn vrouw en hemzelf, twee keer het coronaboete-bedrag van 390 euro had overgemaakt aan het Rode Kruis. Hij vond niet dat de geloofwaardigheid van de minister op het spel stond. M.a.w. premier Rutte stond achter de man die in persconferenties geen goed woord over had voor mensen die zich "met veel te veel en veel te dicht op elkaar" buitenshuis begaven. De man die riep dat dat een slordige, laconieke en daarmee asociale manier was van omgaan met maatregelen en dat het onnodig levens kostte. De man die waarschuwde dat mensen hun gedrag niet mochten laten verslappen, ook niet wanneer men gezellig op het strand zat, met de kinderen naar een pretpark ging of een goed glas wijn bestelde op een terras. De man die wat de anderhalvemetermaatregel betrof geen concessies deed. De man, die op zijn eigen bruiloft vervolgens alle regels aan zijn laars lapte, bleef in de ogen van premier Rutte nog steeds een geloofwaardige minister van Justitie en Veiligheid? Terwijl Mark Rutte de hand boven het hoofd van Grapperhaus hield dachten de Nederlanders daar heel anders over, maar liefst 42% vond dat minister Grapperhaus zijn geloofwaardigheid had verloren en 25% was zelfs van mening dat de minister moest aftreden. Voorzitter Gerrits van de vakbond BOA ACP liet kort daarna weten dat boa’s (buitengewone opsporings ambtenaren) minder coronaboetes gingen uitschrijven vanwege de commotie over de bruiloft van minister Grapperhaus. “Het is ingewikkeld om uit te leggen waarom mensen een coronaboete krijgen als de verantwoordelijke minister zich zelf niet eens aan de regels houdt”, aldus Gerrits.

Op vrijdag 18 september nam het aantal besmettingen snel toe in de regio’s Amsterdam-Amstelland, Rotterdam-Rijnmond, Haaglanden, Utrecht, Kennemerland en Hollands Midden. Daarom werden de volgende maatregelen aangekondigd voor deze veiligheidsregio's: de horeca mocht vanaf 00:00 uur geen gasten meer binnenlaten en de muziek moest dan uit. Om 01:00 uur moesten alle gasten weg zijn. Afhaalrestaurants mochten vanaf 01:00 uur geen alcohol meer schenken en moesten vanaf 02:00 uur de deur op slot hebben. Zowel binnen als buiten mochten geen onnodige bijeenkomsten van meer dan 50 personen zijn. Overige bijeenkomsten van meer dan 50 personen moesten gemeld worden, uitgezonderd de horeca, supermarkten, winkels, bibliotheken, religieuze bijeenkomsten en culturele instellingen. Deze maatregelen gingen in vanaf zondag 20 september, 18:00 uur.

De maatregelen die in gingen 29 september 18:00 uur waren: horeca open tot 22:00 uur met maximaal 30 gasten (na 21.00 uur mocht er niemand meer naar binnen) en maximaal 4 personen aan een tafel. (behalve voor huishoudens) Een gezondheidscheck was verplicht. Sportwedstrijden waren zonder publiek en de sportkantines waren gesloten. Behalve het eigen huishouden + kinderen jonger dan 13, mochten er maximaal 3 personen in huis aanwezig zijn. In de winkels waren mondkapjes niet verplicht maar deze werden wel geadviseerd en winkels mochten mensen weigeren als ze het mondkapje niet opdeden. Gebruik van een winkelwagentje was verplicht en er kwam speciaal voor de ouderen een zgn. “ouderen-uurtje”. Voor een bezoek aan o.a. musea moest men een tijdvak reserveren.

In deze periode werden er opnieuw uitzonderingen gemaakt voor kerkgenootschappen die niet voor andere organisaties geldig waren. Zo mochten kerken zonder reservering evenementen in binnenruimtes tot en met 100 aanwezigen organiseren en met reservering en gezondheidscheck zelfs een onbeperkt aantal mensen toelaten tot een kerkgebouw en deze hoefden daar geen mondkapjes te dragen, terwijl er hooguit 30 aanwezigen mochten zijn bij binnenevenementen van andere organisaties, die bovendien verplicht mondkapjes moesten dragen.  Politici van allerlei partijen vonden de uitzonderingen niet te begrijpen of rechtvaardigen en de media was uiterst kritisch, met name toen op 5 oktober bekend werd dat in het streng-gereformeerde dorp Staphorst ruim 600 mensen tegelijk, zonder bescherming, in kerkgebouwen aanwezig waren en samen zongen. Minister Grapperhaus werd onder druk gezet en daardoor ging hij de dag erna, in overleg met kerkgenootschappen, akkoord met het opheffen van enkele religieuze uitzonderingen op de coronamaatregelen: maximaal 30 aanwezigen per binnenevenement, niet zingen en de aanbeveling om kerkdiensten online te volgen. De wettelijke bepalingen m.b.t. de godsdienstvrijheid werd dus aangepast en dat was maar goed ook want sinds het begin van de lockdown waren er tientallen nieuwe kerkgenootschappen opgericht om met een beroep op godsdienstvrijheid legaal te kunnen blijven samenkomen zonder de coronamaatregelen op te hoeven volgen (zoals maximaal 30 aanwezigen, 1,5 meter afstand houden, mondkapjes dragen, handen wassen en geen handen schudden). Sommige groepen beschouwden zichzelf niet daadwerkelijk als een 'kerk' of als 'religieus', maar gebruikten de wet als excuus om bijeenkomsten zonder veiligheidsmaatregelen te houden. Bij meerdere van deze bijeenkomsten vonden dan ook tientallen coronabesmettingen plaats.

Vanaf 5 oktober gold in het voortgezet onderwijs het dringende advies om mondkapjes te dragen op plaatsen waar 1,5 meter afstand niet mogelijk was, zoals op gangen, in aula's en bij bepaalde vakken.

Op 14 oktober 22.00 uur, gingen extra maatregelen in en door de rijksoverheid werd dit aangeduid als een gedeeltelijke lockdown. Dit hield onder meer in dat alle eet- en drinkgelegenheden alleen open mochten zijn voor afhalen. Dat winkels in de detailhandel uiterlijk om 20:00 uur sloten en dit was voor elke dag van de week van toepassing, er waren dus geen koopavonden. Verder mocht er geen alcoholhoudende drank meer worden verkocht tussen 20.00 en 07.00 uur en deze dranken mochten niet genuttigd worden in openbare ruimten. Men mocht het daar zelfs niet bij zich dragen! Sporten mocht wel maar alleen op 1,5 meter afstand en alleen individueel of in teamverband met maximaal 4 personen. Wedstrijden waren niet toegestaan. Deze maatregelen waren geldig tot 27 oktober maar werden toen niet gewijzigd.

Niet alleen Grapperhaus had het slechte voorbeeld gegeven, ook het koninklijk gezin had maling aan de geldende corona-maatregelen! Op 16 oktober 2020 vlogen koning Willem-Alexander en zijn gezin voor vakantie naar Griekenland. Nederland zat op dat moment in een gedeeltelijke lockdown en de Nederlandse bevolking werd gevraagd zo weinig mogelijk te reizen. De besmettingscijfers liepen hoog op en het volk werd streng toegesproken om alle zeilen bij te zetten. Juist op dat moment stapte het boegbeeld van de regering doodleuk met zijn gezin in het regeringsvliegtuig (PH-GOV) en vloog naar Griekenland. Ditzelfde boegbeeld, oftewel koning Willem-Alexander, had daarvoor de natie nog toegesproken: ”Alertheid, solidariteit en warmte: zolang we die drie vasthouden kunnen we deze crisis samen aan, ook als het wat langer gaat duren.” Over de autoriteiten sprak hij: ”Het is belangrijk dat we hun ons vertrouwen blijven geven en alle aanwijzingen opvolgen.” Mooie woorden voor iemand die vervolgens zelf het tegendeel deed!

Een dag later, de 17e, zagen Willem-Alexander en Maxima zich genoodzaakt terug te keren naar Nederland. “We zullen onze vakantie afbreken”, liet Willem-Alexander in een verklaring weten. “We zien de reacties van mensen op berichten in de media en die zijn heftig, die raken ons. We willen er geen enkele twijfel over laten bestaan: om het covid-19-virus eronder te krijgen is het noodzakelijk dat de richtlijnen worden nagevolgd. De discussie naar aanleiding van onze vakantie draagt daar niet aan bij.” De koning was behoorlijk chagrijnig bij zijn terugkeer in Nederland. Opmerkelijk was wel dat zijn dochters Amalia en Alexia in de Zuid-Griekse plaats Kranidi bleven. 
SP en GroenLinks spraken van een verstandig besluit en PvdA-Kamerlid Kuiken sloot zich daar volledig bij aan. "Dit was geen goed voorbeeld voor andere Nederlanders. De koning ziet dat nu ook in." Ze vond het onverklaarbaar dat Rutte de koning hier niet voor had behoed. Ook kamerlid Sneller (D66) vond dat Rutte dit had moeten voorkomen. Koninklijk Huis-verslaggever Kysia Hekster zei over het afbreken van de vakantie van de koning: "Het is een enorme deuk in zijn imago als verbinder. Blijkbaar heeft hij zelf niet bedacht dat het niet zo'n goed idee was en dat het zo'n uitstraling zou hebben. Dat heeft hij niet goed ingeschat." Naar hoe het besluit tot terugkeer is genomen, is het voorlopig gissen. "Misschien heeft De Jonge of Rutte wel even overleg gehad met de koning dat het beter was om de koffers weer in te pakken en terug te keren naar Nederland", zegt Hekster. "Maar daar wilde de RVD niet op ingaan." Dit was overigens de tweede keer dat er discussie ontstond over een vakantie van het koningspaar. Een paar maanden eerder, in de zomer van 2020, werd er een vakantiefoto van koning Willem-Alexander en koningin Máxima gepubliceerd waarop ze veel te weinig afstand hielden van een Griekse restauranthouder.

Wist Rutte, die iedere Nederlander maande thuis te blijven en liever niet naar het buitenland te gaan, van de vakantieplannen van de koninklijke familie? Volgens de  Rijksvoorlichtingsdienst had Rutte óf ingestemd, óf de koning er niet van kunnen of willen weerhouden. Rutte zelf moest wel zeggen dat hij van de koninklijke plannen wist, anders werden de problemen nog veel groter. Wanneer een koning zijn minister-president passeert met een dergelijk plan, toont hij daarbij minachting voor de constitutionele monarchie! Rutte was als premier eindverantwoordelijk voor het doen en laten van de koning en door de schuld op zich te nemen, kreeg of nam hij in ieder geval een deel van de imagoschade op zich die Willem-Alexander trof. Aangezien de gesprekken tussen de koning en de premier altijd vertrouwelijk blijven, is het onduidelijk of Rutte de koning ontraden had om te gaan. Rutte had het wel volledig onderschat want hij had zijn vervanger voor de persconferentie, vicepremier De Jonge, niet eens op de hoogte gebracht. De Jonge wist duidelijk nergens van. De woordvoerder van de RVD, die tijdens de persconferentie naast De Jonge stond, was wel op de hoogte maar die kon, om hem niet in zijn hemd te zetten, niet veel anders doen dan de woorden van De Jonge herhalen. Deze RVD-woordvoerder wist donders goed dat de premier altijd ministeriële verantwoordelijkheid heeft en dus van de reis van het gezin op de hoogte was. Vragen over de vakantie van Willem-Alexander en Máxima wilde hij niet beantwoorden omdat het een privézaak was.
Het was ongekend dat de koning niet had overzien wat zijn vakantievlucht zou aanrichten. Ondanks dat hij omringd werd door goed betaalde adviseurs, ging Willem-Alexander gewoon zijn eigen gangetje. Iedereen binnen de koninklijke familie wordt opgevoed met het besef dat de politiek hun bewegingsruimte bepaalt en die ruimte is tegenwoordig behoorlijk groot. Is het Nederlandse koningshuis dan, zoals Máxima ooit ook over Willem-Alexander zei: “Misschien een beetje dom.”?

Partijen in de Tweede Kamer reageerden vol onbegrip omdat de reis slecht zou zijn voor de geloofwaardigheid van de kabinetsmaatregelen tegen het coronavirus en de dienst die over de voorlichting van koning en premier gaat, de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), werd in verlegenheid gebracht. De RVD zei in eerste instantie niet op de hoogte te zijn geweest van de vakantieplannen maar kwam daar een paar uur later op terug.
Het emmertje met koninklijke coronablunders was nog lang niet vol want in juni 2021, tijdens het EK, bracht Willem-Alexander een bezoek aan de Marktweg in Den Haag, omdat deze straat was uitgeroepen tot 'mooiste Oranjestraat'. Uiteraard werd de koning volop gefilmd en gefotografeerd en uit de beelden bleek overduidelijk dat hij, ondanks dat de anderhalve meter regel op dat moment nog gold, handen schudde en geen afstand hield. Volgens burgemeester Jan van Zanen, die de koning begeleidde tijdens diens bezoek, probeerde iedereen afstand te houden maar was dat lastig was vanwege de drukte. Ook Rutte reageerde en zei dat de koning "ontzettend baalt van het feit dat hij zich niet aan de coronaregels heeft gehouden".

Begin december 2021 maakte de Rijksvoorlichtingsdienst bekend dat prinses Beatrix (83) positief getest was op het coronavirus. De prinses had milde verkoudheidsklachten en was thuis in isolatie. Volgens de RVD hield de prinses zich keurig aan de leefregels voor mensen die positief getest waren. De prinses was het voorgaande weekend met een lijnvlucht van KLM thuisgekomen van een vierdaags zgn. werkbezoek op Curaçao. Ze  begon haar bezoek met het streng handhaven van de twee meter afstand, zoals dat op het eiland verplicht was en in het begin droeg ze ook een mondkapje. Deze regels werden echter gedurende het bezoek lang niet altijd opgevolgd. Haar aanwezigheid stond in het teken van 25 jaar samenwerking tussen natuurorganisaties in het Caribische deel van het Koninkrijk in de vorm van de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) en daarnaast werd er gesproken over activiteiten van sociaal maatschappelijke organisaties en de impact van de coronacrisis. Ze werd op Curaçao ontvangen door gouverneur George-Wout en minister-president Pisas en nam o.a. deel aan een natuurles van groep 8 van de St. Margaretha school. Na de les mocht Beatrix helpen met het uitzetten van een roze flamingo die het voorgaande jaar gewond was geraakt en door een opvang was verzorgd. Het ging weer goed met hem en hij kreeg zijn vrijheid terug. Vervolgens ging ze naar een laboratorium voor uitleg over het kweken van koraallarven waarmee het koraal voor de kust hersteld wordt en daarna bezocht ze de feestelijke heropening van het Curaçao Marine Park op de pier van Carmabi.

Amalia werd op 7 december 2021 achttien jaar en daar hoorde een feestje bij. De coronaregels waren weer aangescherpt en een huishouden mocht niet meer dan vier personen ontvangen. Rutte maakte bekend dat Amalia iets meer mensen op de gastenlijst had staan, dat had de koning hem laten weten en volgens de Rijksvoorlichtingsdienst waren er 21 mensen uitgenodigd maar waren die niet allemaal gekomen. "Bij nader inzien was het niet zo goed om dit te organiseren", liet Rutte namens de koning weten. Wel benadrukten Rutte en de RVD dat alle gasten gevaccineerd waren en een coronatest hadden gedaan. Rutte wilde niet spreken van “de zoveelste blunder” want volgens hem was de koninklijke familie zich er zeer van bewust hoe belangrijk het was dat we met z'n allen probeerden die coronaregels zo goed mogelijk na te leven. Een belachelijke uitspraak wanneer je het voorgaande lijstje “koninklijke blunders” bekijkt! Oma Beatrix kon overigens door haar isolatie niet bij het verjaardagsfeestje van haar kleindochter aanwezig zijn. Tot zover het koninklijk huis, terug naar de ellende van de "gewone" burgers. 

Op 4 november werden er weer extra maatregelen getroffen en daardoor kon men vanaf 22.00 uur die dag niet meer naar musea, theaters, seksclubs, casino's, bioscopen, pretparken, dierenparken, zwembaden en bibliotheken. Deze laatste mocht overigens wel boeken blijven afgeven. Sportscholen en sauna’s mochten gewoon openblijven.

Om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan werd vanaf 1 december 2020 het dragen van een mondkapje in onder andere winkels, musea, benzinestations, theaters en concertzalen verplicht en de mondkapjes moesten zowel de mond als neus bedekken. Als mensen een vaste zitplaats hadden was het mondkapje niet verplicht dus wanneer men aan tafel of in de zaal plaatsgenomen had mocht het af worden gedaan. Wanneer men weer opstond om bijvoorbeeld naar het toilet of naar buiten te gaan dan moest het mondkapje weer worden gedragen. In het openbaar vervoer moest men te allen tijde het mondkapje ophouden. Ook in het onderwijs moesten mensen, wanneer zij zich door het schoolgebouw bewogen, een mondkapje dragen, met uitzondering van de basisscholen. Het mondkapje mocht af tijdens de les, wanneer iedereen een vaste zit- of staanplaats had. Een docent hoefde geen mondkapje op in de klas, zolang er 1,5 meter afstand gehouden kon worden. Gym, zang, toneel, dans en bepaalde vormen van praktijkonderwijs waren uitgezonderd van de mondkapjesplicht. Uiteraard was de regel ook voor contactberoepen van toepassing omdat daar de anderhalvemeter-maatregel vaak niet realistisch was. Dit gold zowel voor de klant als voor de beoefenaar van het contactberoep maar hier waren een paar uitzonderingen op: huisartsen, fysiotherapeuten en sekswerkers hoefden geen mondkapje op. In het openbaar vervoer was een mondkapje al verplicht maar vanaf 1 december was dat ook het geval in stations en bij bus- en tramhaltes. De mondkapjesplicht gold voor iedereen van 13 jaar en ouder en wie “schijt had” aan de regel en deze niet naleefde, riskeerde een boete van 95 euro. In gebouwen voor het belijden van godsdienst, zoals kerken, moskeeën, tempels en synagogen, was een mondkapje (zeer vreemd ) niet verplicht. Ook mensen die vanwege een beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen of opzetten hoefden deze niet te dragen. Tot slot waren ze ook niet verplicht tijdens het sporten, acteren, muzikale repetities of optredens en het geven van interviews op radio en tv.

Vanaf 15 december 2020 gold een maatregelenpakket dat in de media werd aangeduid als een “harde lockdown” en deze zou, in eerste instantie, minimaal tot 20 januari 2021 duren. Het was verboden zich in groepsverband op te houden op openbare plaatsen met meer dan twee personen van 13 jaar of ouder, ongeacht de onderlinge afstand en de afstand tot anderen.

Niet-essentiële winkels moesten de deuren sluiten. Winkelfilialen waarbij meer dan 70% van de omzet uit levensmiddelen en/of drogisterijartikelen bestond, mochten open blijven. Winkelfilialen met een of meer afdelingen gericht op levensmiddelen en/of drogisterijartikelen mochten dat deel van de winkel open houden wanneer daarmee minstens 30% van de omzet behaald werd.

Eet- en drinkgelegenheden mochten uitsluitend geopend zijn voor afhalen en bezorgen. Afgehaalde consumpties mochten niet bij de afhaallocatie zelf worden genuttigd. Voor hotelgasten gold dat zij in de hotels maaltijden konden afhalen maar dat zij deze in hun hotelkamer moesten nuttigen.

Het was verboden om in openbare ruimtes, zowel binnen als buiten, tussen 20:00 en 06:00 alcoholische dranken voor handen te hebben of te nuttigen en die werden dus tijdens deze uren ook niet verkocht.

Onder meer theaters, concertzalen, bioscopen, casino’s, dierenparken, pretparken, musea, sportscholen, zwembaden en sauna’s waren gesloten.

Scholen in het basis- en voortgezet onderwijs en het mbo, hbo en wetenschappelijk onderwijs stapten, met uitzondering van enkele categorieën leerlingen, weer over op onderwijs op afstand.

Uiteraard hadden de wetenschappers ondertussen niet stilgezeten en een vaccin tegen Covid-19 uitgevonden. 6 januari 2021 was de startdatum van het vaccinatieprogramma en de vaccins werden onder politie-escorte vanuit Oss naar de tien traumacentra vervoerd vanwaar ze werden verspreid over priklocaties in heel Nederland. De Nederlandse bevolking werd opgeroepen hun spuitje te komen halen en er waren vier “smaken”: BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen. Welke “smaak” men wilde werd niet gevraagd, die stond vermeld op de vaccinatieoproep die men had ontvangen. Wanneer men dacht na deze spuit klaar te zijn .... jammer! Mensen die het BioNTech/Pfizer-vaccin hadden gehad, moesten 6 weken later nog zo’n portie komen halen. De Moderna-mensen kregen 4 weken later een tweede prik en de AstraZeneca klanten werden 12 weken later terug verwacht voor een tweede injectie. De mensen die de prik van Janssen hadden gehad waren in 1x volledig gevaccineerd en hoefden dus geen herhalingsspuit. Uiteraard bleef het ook hier niet bij want niet veel later vielen de uitnodigingen voor een zgn. boosterprik op de deurmatten. Er werd van iedereen, inclusief de Janssen klanten, verwacht zich nogmaals te laten injecteren. Het ging hier om een extra prik die hielp om de bescherming tegen het coronavirus hoog te houden en uiteraard stond het grootste deel van de bevolking weer in de rij om ook deze spuit te krijgen.

De wetenschappers verwachtten dat bijwerkingen op de lange termijn zeldzaam zouden zijn. Eventuele bijwerkingen werden kort na de vaccinatie verwacht. Veel mensen hadden weinig last maar sommigen kregen spierpijn, zwelling en pijn op de plek van de prik, last van vermoeidheid, hoofdpijn of koorts. Deze bijwerkingen duurden meestal één tot drie dagen. Bij diezelfde wetenschappers was ook bekend dat het AstraZeneca- en het Janssen-vaccin een veel ernstiger bijwerking kon hebben, namelijk trombose maar die bijwerking kwam niet zo heel vaak voor. Natuurlijk was er ook kans op onbekende bijwerkingen, die kans was dan wel klein, maar niet uit te sluiten. 
Men kon trouwens nog gewoon corona krijgen wanneer men volledig gevaccineerd was en dat had te maken met de effectiviteit van het vaccin en of er nog ‘mutaties’ van het virus kwamen. Ook moest men zich alsnog houden aan de regels tegen verspreiding en ook het laten testen bij klachten ging gewoon door omdat ook na vaccinatie het coronavirus nog aan anderen overdragen kon worden.             

Op 12 januari 2021 werd de lockdown met 3 weken verlengd tot 9 februari maar op 2 februari werd deze al weer met 3 weken verlengd tot 2 maart 2021. De basisscholen en de kinderopvang mochten op 8 februari weer open.

Op 23 februari werd de lockdown tot 15 maart 2021 verlengd maar met een aantal versoepelingen. Zo mochten de middelbare scholen op 2 maart weer open en ook de kappers mochten hun werk weer doen. Men kon weer rijlessen volgen, tattoo shops mochten weer open, osteopaten mochten naast fysiotherapeuten ook weer behandelen en revalidatie / persoonlijke fysieke training was ook weer toegestaan.

8 maart: de lockdown werd verlengd tot 30 maart 2021. Vanaf 16 maart waren er wel een paar kleine aanpassingen toegevoegd: de zwemlessen mochten weer doorgaan t/m 12 jaar, douches moesten gesloten blijven, kleedkamers bleven open maar de ouders moesten buiten blijven wachten. Sporten mocht vanaf 27 jaar met max. 4 personen. Winkelen moest op afspraak met maximaal één persoon per 25 vierkante meter.  Dit gold niet voor kleinere winkels.

Op 23 maart 2021 werd de lockdown verlengd tot 20 april maar al op 13 april werd deze verlengd tot 27 april 2021. Vanaf 27 april 2021 was de avondklok plots “verleden tijd”.

Het invoeren van de avondklok had behoorlijk wat voeten in de aarde gehad. In september 2020 had het OMT al voorgesteld deze in te voeren maar omdat dit aan de spertijd van de Tweede Wereldoorlog zou doen denken, besloot de regering dat niet te doen. Deze nobele regeringsgedachte was echter van korte duur want de oorlogstaferelen kwamen er toch! Landelijk kan een avondklok worden ingesteld bij koninklijk besluit*) op grond van art. 8, 1e lid, van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag. Deze wet geeft de overheid de bevoegdheid om het vertoeven in de open lucht te beperken maar dit mag alleen na uitroeping van de noodtoestand of in het geval van buitengewone omstandigheden die dit noodzakelijk maken. Tijdens de coronacrisis gaf het Besluit van 22 januari 2021, houdende inwerkingtreding en inwerkingstelling van artikel 8, 1e en 3e lid van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag, de minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus**) de bevoegdheid om een avondklok in te stellen en die deed dat middels de tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19. Op 16 februari 2021 veroordeelde de voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag de Staat artikel 8 lid 1+3 per direct buiten werking te stellen, waardoor ook de tijdelijke regeling verviel. De Staat deed echter dezelfde dag een spoedberoep tegen uitspraak en het Gerechtshof Den Haag maakte de onmiddellijke inwerkingtreding van de buitenwerkingstelling ongedaan. Tot de uitspraak van vrijdag 19 februari bleef de regeling van kracht maar de Eerste Kamer kwam op 19 februari 2021 plotseling met een spoedwet: de tijdelijke wet beperking vertoeven in de open lucht covid-19. Deze spoedwet was door het kabinet geïntroduceerd voor het geval het gerechtshof in hoger beroep de werking van de tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19 zou doorkruisen.
*) het besluit van een koning die de bevolking streng aan banden legde en vervolgens zelf heerlijk naar Griekenland op vakantie ging!
**) die op 22 augustus 2020 zelf alle coronaregels aan zijn laars had gelapt!

Nadat de avondklok was afgeschaft werden er direct ook enkele versoepelingen doorgevoerd. Zo mochten de terrassen weer open van 12.00 tot 18.00 uur, winkelen mocht weer zonder eerst een afspraak te maken, het hoger onderwijs mocht 1 dag per week naar school, er mochten toen maximaal 100 mensen naar een uitvaart, theorie-examens voor een rijbewijs gingen weer door en men mocht maximaal 2 bezoekers per dag ontvangen.

Per 19 mei 2021 mochten attractieparken en dierentuinen de deuren weer openen, mochten de terrassen van 06.00 tot 20.00 open en waren de mensen ook weer welkom in de sportscholen. (alleen voor individuele sporters, geen groepslessen)

Op 5 juni 2021 kwamen er enkele versoepelingen maar er werd ook een nieuw verbod ingevoerd: tussen 22.00 uur en 06.00 uur  mochten winkels geen alcohol verkopen en mocht men ook geen alcoholische dranken voor gebruik gereed hebben staan op openbare plaatsen.

26 juni 2021: de mondkapjesverplichting verviel bijna overal, behalve in het openbaar vervoer, in het vliegtuig, op het vliegveld, op scholen en op aangewezen plekken op het station. De horeca mocht weer de normale openingstijden hanteren en entertainment zoals beeldschermen was weer toegestaan. De maximale groepsgrootte en het thuiswerkadvies vervielen maar er moest nog wel 1,5 meter afstand worden gehouden. Evenementen konden weer doorgaan met toegangstesten zodat je dan geen afstand meer hoefde te houden en geen mondkapje meer hoefde te dragen. Ook kwam het alcoholverbod te vervallen.

Discotheekeigenaren konden hun sleutelbos op 10 juli 2021 weer thuislaten want vanaf deze dag moesten ze, t/m 13 augustus 2021, hun zaak gesloten houden. Andere horeca mocht van 06.00 uur tot 00.00 uur open zijn. Meerdaagse evenementen waren ook niet meer toegestaan.

De vlag ging bij veel Nederlanders in top toen op 25 september 2021 eindelijk de 1.5-meter regel werd losgelaten. Ook de mondkapjesplicht en maximale groepsgrootte op scholen werden afgeschaft. Voor onder andere bioscopen, theaters en de horeca werd het corona-toegangsbewijs ingevoerd.  

 Er waren twee soorten vaccinatiebewijzen, de papieren versie (links) en de digitale versie (rechts).

De vlag kon op 9 november weer uit de mast gehaald worden want de 1,5-meterregel en de mondkapjesplicht in essentiële winkels werden opnieuw ingevoerd. Op 14 november 2021 werd deze mondkapjesplicht uitgebreid. Ook op stations, perrons, het mbo en hoger onderwijs moest het nu weer gedragen worden. Bioscopen, theaters en de horeca werden verplicht het 3G-beleid (gevaccineerd, genezen of getest) te voeren en de horeca moest om 20.00 uur de deuren sluiten. Winkels mochten tot 18.00 uur geopend zijn en supermarkten tot 20.00 uur. Verder werd geadviseerd vanuit huis te werken.

Op 26 november werd er om 12.00 uur een vliegverbod ingesteld voor Botswane, Eswatini, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zimbabwe en Zuid-Afrika. Dit hield in dat er geen passagiersvluchten uit deze landen in Nederland mochten landen.

De maatregelen van 28 november (05.00 uur) waren: personeel en leerlingen van onderwijsinstellingen moeten verplicht een mondkapje dragen. In de klas mag dit af maar wanneer men zich gaat verplaatsen moet het weer gedragen worden. Kinderen in groepen 6, 7 en 8 werden dringend geadviseerd dit ook te doen. Ook kregen het personeel en de leerlingen het dringende advies zich twee keer per week te laten testen. Verder moesten niet-essentiële winkels en dienstverleners hun bedrijf tussen 17.00 en 05.00 uur gesloten houden. Essentiële winkels bleven open tot 20.00 uur en bijzondere dienstverleners (zoals apotheken) mochten hun reguliere openingstijden aanhouden. Sporten in groepsverband (+ 4 personen, exclusief instructeur) was tussen 17.00 uur en 05.00 uur niet toegestaan. Dit verbod gold zowel voor binnen als buitensport en het maakte niet uit of het op een besloten gebied was of op de openbare weg. Dit verbod was niet geldig voor topsporters. Ook werd op deze dag een vliegverbod ingesteld voor Malawi. Dit land werd nu ook gerekend als land met een uitzonderlijk hoog risico en dus kwam ook daar een vliegverbod voor. Dit trad direct na bekendmaking in werking.

14 december 2021 besloot het kabinet om basisscholen en scholen voor speciaal basisonderwijs + de buitenschoolse kinderopvang m.i.v. 20 december 2021 te sluiten tot na de kerstvakantie.

Maatregelen 18 december 2021: er werd wederom een lockdown afgekondigd, omdat de Omikron-variant* zich zeer snel in Nederland bleek te verspreiden. Deze lockdown ging direct in, zou in elk geval tot en met vrijdag 14 januari 2022 duren en de maatregelen waren onder meer: onderwijs en buitenschoolse opvang waren gesloten tot in elk geval 9 januari 2022 en dit betrof ook het voortgezet onderwijs, mbo, hogescholen en universiteiten. Alle horeca was weer gesloten maar bestellen en afhalen was wel mogelijk. Ook niet-essentiële winkels waren gesloten maar ook hier was bestellen, afhalen en retourneren wel mogelijk. Essentiële winkels waren open tot 20:00 uur en uitgezonderde dienstverlening zoals apotheken en bibliotheken bleven gewoon geopend. Men mocht thuis maximaal 2 personen vanaf 13 jaar per dag ontvangen maar op kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling mochten dat 4 personen zijn. Buiten waren groepen toegestaan van maximaal 2 personen vanaf 13 jaar (met uitzondering van personen op 1 adres) maar ook hier mochten dat op kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling 4 personen zijn. Verder werden alle binnensportlocaties gesloten en ook alle evenementen waren verboden. Mocht iemand besluiten tijdens deze periode te overlijden dan had deze persoon geluk: er mochten maar liefst 100 gasten op zijn/haar uitvaart komen.

*) Van virussen is bekend dat ze vaak veranderen. Wanneer het zich vermenigvuldigd kan het steeds een klein beetje veranderen maar meestal is die verandering zo klein dat het bijna geen invloed heeft op het ziektebeeld en de wijze van verspreiding. De coronavariant Omikron werd eind november 2021 voor het eerst gemeld in Zuid-Afrika en nog niet eerder verspreidde een nieuwe variant van het coronavirus zich zó snel als de Omikronvariant. In Nederland was het de dominante variant en de meeste mensen met een positieve testuitslag hadden deze variant van het coronavirus. Mensen konden deze variant van het virus krijgen terwijl zij het coronavirus al eerder hadden gehad of al waren gevaccineerd. Omrikon werd dan ook gezien als een ‘zorgelijke variant’.

Op 3 januari 2022 besloot het kabinet dat het primair en voortgezet onderwijs alsmede voortgezet (speciaal) onderwijs en buitenschoolse opvang met ingang van 10 januari weer open zou gaan. Op MBO, hogescholen en universiteiten bleef onderwijs online gegeven worden. Dit laatste zou op 14 januari heroverwogen worden.

14 januari 2022: het kabinet besloot dat winkels, sportclubs en kappers met ingang van zaterdag 15 januari 2022 weer tot 17.00 uur open konden en essentiële winkels tot 20:00 uur. Er waren wel weer regels voor opgesteld: een verplichting tot het dragen van mondkapjes, de bekende afstandsnorm en een maximum aantal bezoekers (1 per 5 m2). Fysiek onderwijs in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs was ook weer toegestaan. Daar waar de 1,5 meter-regel niet mogelijk was werd het dragen van een mondkapje (medisch of FFP2) aangeraden, stoffen en zelfgemaakte mondkapjes werden afgeraden. Horeca bleef (behalve voor afhalen) nog gesloten, evenals bioscopen, theaters en musea. Men mocht thuis 1x per dag maximaal 4 personen ontvangen. Uit protest tegen de gehandhaafde sluiting gooiden veel horecagelegenheden hun deuren wijd open.

Op 25 januari 2022 werden, met ingang van de volgende dag, de maatregelen verder versoepeld.  Horeca, winkels, bioscopen, theaters, musea, concertzalen, dierentuinen, pretparken, sauna's en wellnesscentra mochten tussen 05:00 en 22:00 uur geopend zijn, mits aan de voorwaarden (1,5 meter afstand, mondkapjesplicht en coronatoegangsbewijs) werd voldaan. Voor doorstroomlocaties gold een maximum van 1 bezoeker per 5 m2. Evenementen met een vaste zitplaats waren onder voorwaarden toegestaan maar evenementen zonder vaste zitplaats waren nog niet toegestaan. Ook werden in het onderwijs de quarantaineregels versoepeld. Bovengenoemde maatregelen zouden in ieder geval tot 8 maart 2022 gelden.

Tijdens de persconferentie op 15 februari werd aangekondigd dat de maatregelen stapsgewijs zouden versoepelen. Mensen mochten, per direct, weer een onbeperkt aantal bezoekers ontvangen. Ook werd het thuiswerkadvies bijgesteld naar een advies om de helft van de tijd thuis en de helft van de tijd op kantoor te werken.
Vanaf vrijdag 18 februari mochten de horeca en de cultuursector openblijven tot 01:00 's nachts, in plaats van 22:00 's avonds. Op plekken waar een coronatoegangsbewijs gevraagd werd, hoefden geen mondkapjes meer gedragen te worden en was afstand houden niet meer nodig. Dit gold niet wanneer het ging om een plek met meer van vijfhonderd bezoekers.

De anderhalvemetersamenleving kwam ten einde op vrijdag 25 februari 2022 en op deze dag verdwenen ook de mondkapjes. Uiteraard waren er weer uitzonderingen want in het openbaar vervoer, op het vliegveld en in het vliegtuig moesten ze nog wel gedragen worden. Het coronatoegangsbewijs verdween ook maar bij binnenevenementen met meer dan vijfhonderd personen moest iedereen wel een negatief testbewijs tonen. De cultuursector en de horeca mochten weer onbeperkt openblijven.

Op 15 maart werden verdere versoepelingen aangekondigd. Het thuiswerkadvies kwam te vervallen, de mondkapjesverplichting in het openbaar vervoer werd afgeschaft, het testen voor toegang tot grote nachtclubs en grote evenementen verviel en de inreismaatregelen voor reizigers vanuit EU/Schengen-landen werden versoepeld. Genoemde versoepelingen gingen in per 23 maart 2022.

Het kabinet besloot op 1 april 2022 om per 11 april het grootschalig testen op corona te beëindigen. Men werd geadviseerd om bij klachten enkel een zelftest te doen en niet meer naar de GGD te gaan om zich daar te laten testen. Voor een herstelbewijs kon men nog wel bij de GGD terecht voor een coronatest.

Op advies van het RIVM besloot het kabinet op 19 april dat quarantaine niet meer nodig was wanneer men contact had gehad met iemand die corona had. Ook verviel het advies om bij drukte een mondkapje te dragen en om een zelftest te doen bij terugkomst in Nederland.

In de twee jaar dat Nederland gebukt ging onder COVID-19 zijn er, volgens het RIVM, maar liefst bijna 22.500 mensen gestorven aan dit virus en dit zou neer komen op gemiddeld zo,n 11.250 per jaar. Een indrukwekkend aantal, zou je zeggen, maar “we hadden geluk” want er was tijdens het hele coronagebeuren (febr. 2020 – febr. 2022) geen griepepidemie in Nederland! Dit lijkt misschien een rare opmerking maar heb je enig idee hoeveel mensen jaarlijks overlijden aan influenza (oftewel griep)? De afgelopen jaren leidde een heftige griepgolf regelmatig tot duizenden doden, bijvoorbeeld in de winter van 2017/2018 toen zo’n 9400 mensen overleden door Influenza (griep). In 2016/2017 waren het er ca. 7.500, in 2015/2016 “slechts” zo’n 3900 en in 2014/2015 ca. 8600 doden. De periode 2019/2020 was een meevallertje v.w.b. het aantal griepdoden: ongeveer 600.

De oplettende en meerekenende lezer ziet meteen dat de genoemde griepaantallen niet overeenkomen met de corona-aantallen. De verklaring hiervoor is : doordat tijdens de gehele coronaperiode zogenaamd geen griepgolf was geweest kregen mensen met griepklachten meteen het stempel “coronapatiënt”, evenals de vele anderen die al jaren hart- of longproblemen e.d. hadden en bij wie, na overlijden, corona als doodsoorzaak werd opgegeven. Doordat de zorg in de coronatijd onder grote druk stond, werden zeer veel geplande behandelingen uitgesteld om bedden vrij te houden voor de stroom corona patiënten. Ook gingen vele geplande operaties niet door wat eveneens resulteerde in een verhoogd aantal sterfgevallen. Daar komt nog bij dat veel mensen die onder “coronaloze” omstandigheden zouden zijn overleden aan diabetes, COPD of aandoeningen aan het hart of de bloedvaten, nu coronadoden werden genoemd evenals velen die een natuurlijke dood stierven.

Om het allemaal nog ingewikkelder  voor je te maken: eind mei 2021 stond er op de officiële website van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) een artikel waar de media totaal geen aandacht aan besteedde. Volgens het Europees Geneesmiddelenbureau zijn er 3150 mensen overleden na toediening van het Moderna-vaccin, 5757 na Pfizer, 2308 na AstraZeneca en 314 na de spuit van Janssen. In totaal zijn er dus 11519 mensen juist “de pijp uitgegaan” doordat ze hun vaccinaties hebben gehad!

Eind februari 2022 kwam corona zo’n beetje te overlijden en, geloof het of niet, sinds week 10 van 2022 (7-14 mrt) was er officieel weer sprake van een lekker ouderwetse griepepidemie! Geleerden vermoedden dat dit gerelateerd was aan het opheffen van de coronamaatregelen. Doordat veel maatregelen waren losgelaten, hadden mensen weer meer contact met anderen en kon ook de kans op luchtweginfecties zoals griep toenemen.

Volgens de deskundige berekeningen van het Centraal Bureau voor Statistiek zat de totale oversterfte door corona tussen de 8593 en 11691 per jaar. Wanneer ik deze getallen vergelijk met de al genoemde griep sterfgevallen in 2017/2018, dan zit dit aantal daar keurig tussenin, er waren toen immers zo’n 9400 influenza doden. En was er in ’17/’18 een mondkapjesplicht, een avondklok, een anderhalvemeterregel, een vaccinatiebewijs, een reisverbod, een groepsvormingsverbod, werden de scholen gesloten, enz. enz.??  Het hele land werd platgelegd en de mensen moesten “leven” met allerlei zeer ernstige beperkingen, terwijl bij “de gewone griep” het dagelijkse leven, voor de gezonde mensen, gewoon doorging.

De onderzoekers vinden het moeilijk te bewijzen waarom er tijdens de coronapandemie geen griepdoden waren. Het was die winter niet echt koud geweest en het zou mogelijk zijn dat het coronavaccin ook bescherming bood tegen het influenzavirus. Ook het feit dat de vaccinatiegraad hoger was kan meegespeeld hebben. “Maar het blijft gissen,” aldus de onderzoekers. Ook het RIVM maakte er een potje van: volgens hen doofde het griepvirus vroeger uit dan in andere jaren, half februari 2020. Jawel, precies op het moment dat het coronavirus voet aan wal zette in Nederland. Nou RIVM ………… zo kennen we er nog wel een paar: eind februari 2022 vertrok het coronavirus en vrijwel meteen verwelkomden we de griep!

Toch wilde men de farmaceutische industrie op de valreep nog wat extra toeschuiven want vanaf 7 maart 2022 konden jongeren een boostervaccinatie halen.  Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) had daarvoor het vaccin van BioNTech/Pfizer positief beoordeeld. De keuze voor een boostervaccinatie was vrijwillig. Mensen van 60 tot en met 69 jaar konden vanaf zaterdag 26 maart 2022 op afspraak een extra coronavaccinatie halen, de herhaalprik werd kort daarvoor al aangeboden aan mensen van 70 jaar en ouder, bewoners van verpleeghuizen, volwassenen met het syndroom van Down en volwassenen met een ernstige immuunstoornis.

Tot slot "de lachende derde" m.b.t. Covid-19, oftewel de farmaceutische industrie: deze industrie brak alle snelheidsrecords in het produceren van de vaccins tegen covid-19. In relatief zeer korte tijd waren er ongelooflijk grote hoeveelheden vaccins beschikbaar!  De ontwikkeling van deze corona-vaccins hadden we trouwens niet zozeer te danken aan farmaceuten maar aan overheden en hun inventieve universiteiten. De kennis die deze vaccins mogelijk maakte werd ontwikkeld door wetenschappers aan universiteiten en overheidsinstellingen. De farmaceutische industrie claimde vervolgens het eigendomsrecht, zette de laatste stapjes in het ontwikkelingstraject en verkocht de vaccins met winst terug aan diezelfde overheden. Covid-19 was dan ook een goudmijntje voor de meeste* farmaceutische concerns! Uit de kwartaalrapporten van de betreffende bedrijven bleek dat de farmaceutische concerns Pfizer, BioNTech en Moderna met hun coronavaccins elk uur een gezamenlijke winst maakten van bijna 4 miljoen dollar (3.900.000), dus 65.000 dollar per minuut oftewel meer dan 1000 dollar per seconde. De drie bedrijven verkochten de overgrote meerderheid van hun doses aan rijke landen terwijl ’s werelds armste landen grotendeels ongevaccineerd bleven. Slechts 2 procent van de mensen in deze armste landen werd volledig ingeënt tegen het coronavirus. Pfizer en BioNTech hebben minder dan 1 procent van hun totale leveringen aan lage-inkomenslanden geleverd en Moderna slechts 0,2 procent.
*) Alleen het moederbedrijf van vaccinmaker Janssen uit Leiden, Johnson & Johnson en de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca hebben hun vaccins op non-profitbasis geleverd!

Op het moment dat ik dit onderwerp afsluit (22-05-2022), is net het apenpokkenvirus (Monkeypox) in Nederland vastgesteld!  Wat staat ons nu weer te wachten? 

Voor de zekerheid heb ik maar extra bananen in huis gehaald, beetje extra vitamines kan vast geen kwaad en is beter dan een aantal spuiten halen!